Ege Mutfağı Nedir?
Sabah olsun, ekmeğinizi kekik ve kırmızıbiber katılmış lezzetli bir zeytinyağına bandırdığınızı, yanında güzel bir tulum peyniri yediğinizi düşünün. Akşam olsun, yine lezzetli bir zeytinyağının içindeki kuru domatesleri şarabınıza katık edin, birazdan balığınızı yiyeceksiniz. Öğlen zaten zeytinyağlı birbirinden güzel otları yemiştiniz… Eğer siz de Ege mutfağının müptelası olduysanız bu lezzetlere hiç yabancı değilsiniz. Henüz olmadıysanız da sizi bu lezzetlerin keyfine varmaya davet ediyoruz.
Ege mutfağı, Akdeniz mutfak kültürünün en önemli mutfaklarından biridir. Geçmişi 8500 yıl öncesine dayanır. Öyle ki Romalı yazar Apicius yazdığı yemek kitabında zeytinyağı ile yapılan balık, et ve sebze kızartmalarına yer vermiştir.
Ege mutfağı bol yeşil sebze, balık, zeytinyağı içermesi ve pişirme yöntemleri sayesinde sağlıklı ve zengin bir beslenme sunar. Kendi içinde Ayvalık, İzmir, Muğla, Datça mutfağı gibi yerel farklılıklar barındırır. Haritada iç kesimlere doğru ilerledikçe Akdenizli kimliğinden uzaklaşır.
Ege mutfağında kullanılan en önemli malzeme ve yiyecekler zeytinyağı, envai çeşit ot ve balıktır.
Zeytin ve zeytinyağı 2500 yıldır Ege mutfağının vazgeçilmezi olmuştur. Burada etli yemekler ve pilav dahil tüm sebzeler zeytinyağı ile pişirilir. Zeytinyağı meze, salata, ot ve sebzeleri lezzetlendirirken, kekik, karabiber ve kırmızıbiber gibi baharatlarla karıştırılıp ekmekle de tüketilir.
Ege otları mutfağın bir diğer önemli unsurudur. 800’ü aşkın ot bilinmesine rağmen 50 civarında ot çeşidinden yemekler yapılır. Arapsaçı, ebegümeci, sarmaşık, şevket-i bostan, turp otu, ısırgan, cibez, deniz börülcesi, kuşkonmaz, radika bu otların en çok bilinenleridir. Bunlara kenger, hindiba, gelincik, labada, kuşotu, sinirotu, helvacık, marata, su teresi ve daha birçokları eklenebilir.
Otları, renklerini ve besin değerlerini kaybetmeyecek şekilde, mümkün olduğunca az pişirmek esastır. Bu şekilde pişirilen otlar limon ve zeytinyağı ile hem meze hem ana yemek olarak servis edilir. Ayrıca otları kavurup yumurtalı yemekler halinde tüketmek hem pratik hem lezzetlidir.
Ege mutfağında sebzeler de diğer mutfaklara göre çok kullanılır. Sebzeler tek olarak pişirildikleri gibi birlikte de pişirilebilirler. Yani enginar ve baklayı birlikte pişirmek, hatta çeşitli sebzeleri karıştırarak ‘türlü’ adı verilen yemeği yapmak da mümkündür.
Balık, Ege mutfağının bir diğer önemli unsurudur. Mevsimine göre yapılan balık yemekleri sebzeler ve otlar ile de birleştirilir.
Ege mutfağında genellikle sakızlı muhallebi gibi sütlü tatlılar tüketilir. Ancak incir tatlısı ve kabak tatlısı gibi sebze ve meyvelerin kullanıldığı tatlılar da vardır. Ayrıca lor peyniri üstüne karadut reçeli dökülerek elde edilen ve daha çok kahvaltılarda tüketilen bir tatlısı da mevcuttur.