Hıngal (Hınkal) Nedir?
Hıngal günümüzde Sivas, Kars, Çorum gibi şehirlerde yapılsa da aslında geçmişi 8000 yıl öncesine dayanan Kafkasların, bir mantı çeşididir. Farklı yörelerde Haluj, gabın, hınkal, khinkali, hambal, hingel, hangel, kruze adlarıyla da anılmaktadır. Kafkasların bir boyu olan Avarlar Hıngal’a ”Lezzetli aş/hamur parçaları” demektedir.
Terekemeler ise biçiminden dolayı Kuş Kuyruğu ismini vermişlerdir. Geçmiş zamanlarda Kafkasların yoksulluk nedeniyle ebegümeci, ısırganotu gibi dağlardan topladıkları çeşitli bitkilerle; yetiştirdikleri binek hayvan olan atlarından güçten düşenlerin, yaşlı olanlarının etlerinden faydalanılarak hıngal için iç hazırladığı bilinmektedir.
Şeklinin büyük olması ve yeniliş biçimiyle mantıdan farklılık gösteren Hıngal geleneksel yeme biçimi olarak suda haşlamanın yanı sıra ayrı kaplarda olacak şekilde yoğurt ve sirkeli su ile servis edilir. Elma sirkesi tercih sebebidir. Hıngal hazırlanan soslara batırılarak yenir. Günümüzde görsel sunuma önem verenler yoğurtlu sosu üstüne ekleyip normal mantı görünümünde de servis ederler.
Hazırlanırken içerisindeki malzemenin dolgun olması ve pişirirken harcının dağılmaması için hamuru ne çok kalın, ne çok ince ”orta” kalınlıkta olacak şekilde açılır. İçerisine kıyma ve soğan koyulararak yapılan iç malzemesinin eklenmesiyle hamura şekil verilir. Ağza atılan Hıngal’ın sert gelmemesi için hamurun üzerine su deliği bırakılırak kaynayan suyun içerisine atılır.
Suda haşlamanın yanı sıra yağda, fırında ve buharda pişirilmesi de diğer altnernatif pişirme metotları arasındadır.
Ufak bir tüyo daha verelim; Hıngal’ın haşlama suyunu değerlendirmek için içerisine yoğurt ve sirkeli su eklenerek ”Hıngal Çorbası” elde edilir.
*Hıngal hakkında sizin de ekleyeceğiniz bilgiler varsa lütfen yorum kısmına yazarak bu yazıya katkıda bulunun.
Biz de bunu “hangel” olarak yaparız. Ama resimdeki gibi değil de hamur incecik açılıp kare kare kesilerek haşlanır. Üstüne yoğurdun yanı sıra bir de olmazsa olmaz soğanlı yağlı sos eklenir., salça ya da domates konulmaz. Onun tadı da ayrı bir enfes olur, olsa da yesek… tavsiye ederim. :)
Sizin yöre neresi hanımefendi? :)
Karapapaklar.
Söylemeyi unutmuşum. Genelde Ardahan, Kars bölgesine yerleşmişlerdir. Eskiler yapar ama artık pek yapılmıyor hangel, superfresh mantılara kaldık :(
:)
Bizim Azerbaycan da da mehsur, kare kare dogranilmis yuvkdan yapilir. Üzerine kiymali sos harika oluyor. Biz buna xəngəl deyirik. Çokk lezzetli
Çok teşekürler bilgi için.
Ben bir çerkes (adıge) yim biz buna metaz deriz. Metaz ismi şapsığlar ve ubıxlarda kullanılır. Ama çerkeslerin büyük çoğunluğu haluj derler. Bu arada coğrafya olarak kuzey kafkasyadan gelmeyiz.
Bende bir Artvin li ( gürcü) olarak bizim geçmişimize dayalı meşhur hinkalımızdır. Kafkas halkının yiyeceğidir. Elbette başka yörelerde de farklı isimlerle biliniyordur.
Biz kumuklar buna kürze deriz. Haşladıktan sonra üzerine kızdırılmış tereyağı gezdirip sarımsaklı sirkeli sosa batırıp yeriz.
Kesinlikle Ardahan da Kafkas Arı Oteli Arkanıza Alın Hemen Tarım Orman İl Müdürlüğü’un Yanından Doğru İlerlerken Sol Tarafta Bin Mağazasi Karşısı Nilüfer Mantı Evinde Yemenizi Tavsiye Ederim 😊😎