Mutfak Tarihi, Etimolojisi ve Anlamı

Mutfak medeniyetin başladığı yerdir. Çünkü mutfağın tarihi ateşin tarihi ile başlar ve ateşin olduğu yerde değişim/başkalaşım ve yenilik vardır. İnsanlar ateş sayesinde yemekleri başkalaştıracak alanlar (mutfaklar) yaratmışlardır.

Avcı-toplayıcı insanoğlu avladığı hayvanları ateşle pişirmeye ve çiğ yememeye başladığı anda medeniyette başlamıştır. Çünkü insanoğlunu diğer hayvanlarda farklı kılan şey de aslında budur: Yemeğini pişirmesi.

Türkçe’de aslında mutfak “Ocak” tır ve eski Türkçe’de “Od-ak” yani “Ateş yakılan yer” den gelmektedir. Bu bağlamda bu kelimenin günümüzdeki mecazi kullanımına dair “Baba Ocağı” v.b. cümleler ocağı aynı zamanda ocak kelimesini “yuva” olarak kullandığımızı göstermektedir. Yani Türkler’in evleri yemek yaptıkları yerdir denilebilir. Hatta öyle ki “Odak” kelimesi bir evin merkezi anlamındadır. Bu bağlamda bir yerin yuva olabilmesi için orada yemek yapılması şarttır. Bir evde yemek pişirilmiyorsa, çay kaynatılmıyorsa o yer “Yuva” olmuş diyemeyiz. -Yeni evlenenler bunu iyice bir düşünsün :)

Türkçe’de aynı zamanda “Otağ” sözcüğü de “Od” kökünden türeyerek “Ateş yakılan yer” anlamına gelmektedir.

Peki mutfak sözcüğü bize hangi dilden gelmiştir? Arapça “Matbah” dan gelmektedir. Osmanlı’da her zaman “Matbah” kelimesi kullanılmıştır. Topkapı Sarayı’nda matbah oldukça önemli bir yer tutar ve Osmanlı yemek kültürünün gelişmesine de katkısı bulunmuştur. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi sarayın kalbi Matbah’tır.

İşte size kısaca bugün kullandığımız “Mutfak” kelimesi üzerine biraz daha düşünmenizi sağlayıcı doneler sundum.

Herkesin yuvalarında afiyeti bol olsun!