Sebzelerin Çeşitleri ve Özellikleri

Çiğ veya pişirilerek yenen bitkilere, sebze denir. Günlük yiyeceklerimizin yarısını teşkil etmesi gereken sebzelere eskisi kadar önem vermediğimiz ortada. Oysa ki sebzeler barındırdıkları vitaminler, mineraller ve selülozdan ötürü sağlığımızı koruyan ve düzenleyen besinler… Size bu yazımızda sebzelerin çeşitleri ve özelliklerinden bahsetmek isteriz.

Sebzeler bitkisel özelliklerine göre çeşitli gruplara ayrılırlar. Yaş sebzeler istifade edilen kısımlara göre 6 gruba ayrılırlar. Göreceğiniz gibi buradaki kategori yapısı tamamen sebzenin neresinden faydalandığımızla ilgilidir.

1. Bitkilerin yumru, kök ve gövdelerinden faydalanılan sebzeler: Havuç, patates, turp ve yerelması v.b.
2. Yapraklarından faydalanılan sebzeler: Ispanak, kereviz, lahana, semizotu, pazı, kıvırcık salata, marul v.b.
3. Çiçeklerinden faydalanılan sebzeler: Karnabahar, enginar v.b.
4. Meyvelerinden faydalanılan sebzeler: Bakla, bamya, bezelye, fasulye, biber, domates, salatalık, kabak, patlıcan, kavun, karpuz v.b.
5. Soğanlarından faydalanılan sebzeler: Sarımsak, soğan v.b.
6. Kokularından faydalanılan sebzeler: Dereotu, maydanoz, nane v.b.

Sebzelerin bitkisel özelliklerine göre de besin değerleri farklı olur.

Bitkilerin kökleri karbonhidrat bakımından zengindir. (Nişasta, şeker yönünden) Örneğin patates; nişasta, şeker, protein, B ve C vitaminlerinden çok zengin bir yiyecektir. Besin değeri kabuğuna en yakın kısmında olduğu için ince soyulması ve suya atılıp uzun süre bekletilmeden kullanılması lazımdır.

Sap, gövde ve yapraklarından faydalandığımız sebzeler ne kadar yeşil renkte ve taze olursa o derece vitamin ve minarelerden zengindirler. Örneğin, çiğ lahana iyi bir C vitamini kaynağıdır. Sofralarımızda çiğ lahana ile hazırlanan bir salatadan bol miktarda C vitamini alınmış olur.

Yeşil yapraklı sebzeleri kullanırken yeşil yapraklarını fazla kırpıp atmamak, hemen yıkayıp ve iri doğrayarak kullanmak lazımdır. Çiçeklerinden faydalandığımız sebzeler (Karnabahar, enginar) fazla kalsiyum, fosfor, Demir, C ve K vitaminince zengin, lezzetli ve sindirimleri kolay sebzelerdir.

Meyvelerinden faydalanılan (Domates, patlıcan, bakla) sebzeler, vitamin, mineral, az miktarda protein ama karbonhidrat bakımından zengin besinlerdir. İyi hazırlanıp doğru pişirildiği takdirde bu maddelerden bol miktarda faydalanılmış olur.

Soğanlarından faydalandığımız sebzeler, özel kokuları ile iştah açar, mide asitlerini harekete geçirerek iştahımızı artırır.

Kokularından faydalandığımız sebzeler (Nane, maydanoz, taze kişniş ) Demir, kalsiyum, A, C ve K vitaminleri bakımından zengin yiyeceklerdir. Kokuları ve şekilleri itibariyle yiyeceklerimizin tat, lezzet ve görünüşlerini değiştirerek onları iştah açıcı hale getirirler.

Sebzelerin çiğ olarak tüketilmesi sağlık ve besin değerleri açısından daha faydalıdır.