Boza Nedir?

Buram buram geçmiş kokan bir içecek söyleyin deseler çoğumuzun aklına kuşkusuz ”Boza” gelir. Görünüm olarak sarı renkli olmasının yanında hafif kıvamlı yapıya sahiptir. Çoğu insan için kışın ritüelleşen bu içeceğin içerisinde beyaz darı bulunmaktadır. Bunların içerisine su ve şeker de eklenerek mayalandırma yöntemi ile elde edilmektedir. Türklerin eski içeceklerinden biri olan Boza içindeki malzemelerin verdiği enerji sayesinde, kış mevsiminin sert koşullarında bağışıklık sistemimizi kuvvetlendirerek dirençli olmamızı sağlamaktadır. Litresi yaklaşık olarak 1000 kaloriye denk geldiğinden ağır işlerde çalışanlar ve sporcular için ideal bir besin kaynağıdır.

Lezzet olarak bakıldığında ekşimsi bir tada sahiptir. Bu yüzden bozanın sevenleri kadar sevmeyenleri de vardır.

Tarihteki yerine bakıldığında; Türk toplumunun gerçekleştirdiği göçler ve fetihler  sonucunda Mezopotamya’dan tutun da Balkan ülkelerine kadar birçok farklı coğrafyada arz-ı endam etmiştir. Osmanlı dönemindeki askerlerin de sıkça tükettikleri içeceğin içersinde birçok vitamin bulunmasından dolayı ”sıvı ekmek” olarak da anılmaktadır.

Boza Nasıl Yapılır?

Boza yapılırken, beyaz darı, değirmende çekilip, un haline getirilir. Elenerek kabukları ayrılır, sonra da biraz sulandırılarak kendi haline bırakılır. Bu haliyle serin ve hafif mayalanmış bir bulamacı andırır. Mayalanma sırasında karbondioksit açığa çıkar. Bu nedenle kabarcıklanma oluşur. Açığa çıkan karbondioksit ile mayamsı ekşi tadı ve kokusu, bozanın elzem miktarda da olsa (%1 ya da 2 ) alkol içerdiğinin kanıtıdır.

Boza İsmi Nereden Gelir?

İsa’dan önce 9000 yılında bile yapılıp içildiği iddia edilen boza,  günümüzde halen Türk yemek kültürünün önemli bir parçasdır. Boza Türkçe’ye Farsça darı ezmesi anlamına gelen “buze” kelimesinden geçmiştir. Moğollarda ise boza “bodso” adıyla anılmaktadır. Arapça’da “maü’d-duhn” olarak geçer ve akdarı suyu anlamına gelmektedir. Genel olarak beyaz darıdan yapılan, yoğun kıvamlı, mayalı bir içecektir. Soğukken içilmesi makbul olan boza, Selçuklular zamanında ”Bekni” Karahanlılar zamanında ”Buhoun” adıyla bilinmekteydi. Bunun yanında Arapçada da ”mizr” olarak geçmektedir.

Mevsimi 15 Eylül ile – 15 Mayıs arasında olduğu bilinen boza, mayalanma nedeniyle gıda bakterilerini bulundurduğundan  48 saat içinde tüketilmesi öngörülmektedir. Evliya Çelebinin Seyatnamesine dahi konu olan içecek ülkemizden farklı olarak İran ve Arap ülkelerinde de sevilerek tüketilmektedir.

Soğuk kış gecelerinde dışarıdan gelen “boo-ozaaaaa” sesinin yarattığı etki ile çoğumuz mutluluğumuzu bir avuç leblebi ve bir bardak boza ile taçlandırmışızdır. Günümüzde hemen hemen her yerde bulabileceğimiz içeceği Fatih’in Vefa semtinde bulunan ”Vefa Bozacısı”nda içmenizi öneririz.

Neticede günümüzde boza bir kış içeceği ve eğlenceliğidir. Bugüne kadar üzerine leblebi, tarçın, rendelenmiş muskat ve zencefil serpiştirilerek tüketildiği görülmüştür.

*Boza hakkında sizin de ekleyeceğiniz bilgiler varsa lütfen yorum kısmına yazarak bu yazıya katkıda bulunun.