Salep Nedir?

Salep kış günlerinin vazgeçilmez içeceği, aynı zamanda dondurmanın hammaddesidir. Salep tozu orkide familyasından köklü, otsu, doğada kendiliğinden yetişen bir bitkiden üretilir. Bitkinin yumrularının yıkanıp, kaynatılıp, kurutulup, değirmende çekilerek toz haline getirilmesiyle elde edilir. Tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu için 1974’ten bu yana salep yumrularının ihracatı yasaktır. Ülkemizde salep daha çok Burdur’un Bucak ilçesinde üretilir. Salep borsası buradadır. Üretilen salebin %90’ı dondurma yapımında kullanılır.

Salep geleneksel bir Türk içeceğidir. Kırık beyaz renktedir ve üzerine tarçın serpilerek içilir. 8.yy’da İslamiyet’in kabulü ve alkolün yasaklanması ile hayatımıza girmiştir.

İlk çağlarda sağlık amaçlı kullanılmıştır. Sonrasında birçok tıp kitabında adına rastlanmıştır. İbn-i Sina’nın filozoflar macunu yapımı malzemeleri arasında adı geçer. Osmanlı sarayında da padişah macunu malzemeleri arasında kendine yer bulur. Aynı zamanda yemeklere tat veren çeşniler arasındadır.

15.yy’da Avrupa’da tüketilmeye başlanmış. Kahve alışkanlığı yerleşmeden önce Avrupa’da çok yaygınmış. Öyle ki sokak satıcıları sabahlara kadar salep satarmış. İngiltere ve Fransa’da ise özellikle sabahları tüketilirmiş.

17.yy’da içine çeşitli baharatlar ve gülsuyu eklenerek içilmiş. 18. ve 19.yy’larda pekmez, bal veya şekerle tatlandırılıp üzerine zencefil, tarçın, muskat serpilerek günümüzdeki haline yakın şekilde tüketilmeye başlanmış.

Salep Nasıl Kıvam Alır?

Salep tozunun içinde nişasta benzeri glikomannan maddesi bulunur. Bu madde sütle buluştuğunda şişmeye başlar, dolayısıyla sütün yoğunlaşmasına neden olur ve salep kıvamına erişilir.

Maraş dondurmasına kıvamını veren de yine aynı maddedir. Ayrıca Maraş dondurması sadece Kahramanmaraş dağlarında yetişen bir orkide türünden elde edilen salep ile yapılır.

Salebin Faydaları Nelerdir?

• Hazmı kolaylaştırır, mideye iyi gelir.
• Vücut direncini arttırır, kuvvet verir.
• Öksürük ve solunum yolu rahatsızlıklarına iyi gelir.
• Kabızlığı önler.
• Dokular üzerinde yumuşatıcı etki yapar.

Salep Nasıl Yapılır?

Bir litre süte bir tatlı kaşığı salep tozu eklenerek yapılır. Gerçek salebin kilosu oldukça pahalıdır.

Salep tozu az miktarda sütün içinde topaklanmayı önleyecek şekilde yavaş yavaş karıştırılır. Ardından bütün süt eklenir, kısık ateşte karıştırarak pişirilir. Salep kıvam aldıktan sonra istenildiği kadar şeker ile tatlandırılır.