Zerdeçal Nedir? Kullanım Alanları Nelerdir?

Zerdeçal! Bu kökün kabuğunun altındaki etli kısmın insanı hayrete düşüren turuncu rengi belki de onun en çarpıcı özelliğidir, ama en basit mercimek yemeğinden en karmaşık körilere kadar pek çok yemeğe lezzet katan harika kokusunu da unutmamak gerek. Uçuk bir renk verici olarak kullanılan kokusu yitmiş, vakti geçmiş zerdeçala bakıp inanmanız güç olsa da, yeni rendelenmiş taze zerdeçalın ya da yeni kurutulmuş zerdeçalın çok hafif bir hardal-zencefil karışımı kokusu vardır.

Zencefilgillerden bir köksap olan zerdeçal, kurutulduğunda beton kadar sertleştiğinden toz zerdeçal ancak endüstriyel öğütme işlemiyle elde edilebilir. Evde kullanıma uygun öğütücüler, elektrikli değirmenler zerdeçalın sertliği karşısında çaresiz kalırlar; bu nedenle vaktinizi ve enerjinizi boşa harcamayın, körili yemeklerinize katmak için toz zerdeçal satın alın. Hala kabul edilebilir seviyede bir kokusu varsa, toz zerdeçal mutfakta pekala kullanılabilir. Nadir bulunan taze zerdeçalsa çok farklı sonuçlar verir. Taze zerdeçalın et suları, soslar ve baharat ezmeleri yapımında kullanılmak üzere ayrılmasını öneririm. Taze zerdeçal, elinizi parlak bir turuncumsu sarıya boyamasını bir tarafa bırakırsak taze zencefil gibi saklanır. Kabuğu soyulur, incecik rendelenir.

Zerdeçalın mutfakta kullanılan kısmı ana kökten çıkan yan köklerdir. Bu kök-saplar, kurşun kalem kalınlığındadır; sert kabukları kaynatıldıktan ya da buharda pişirildikten sonra kolayca soyulur. Soyulduktan sonraysa kokusunu mümkün olabildiğince korumasını sağlamak amacıyla hemen kurutulup toz haline getirilir. Bu toz, devasa hardal fabrikalarından tutun da ufacık köri imalathanelerine kadar pek çok yere gönderilir. Zerdeçaldaki ana koku verici bileşen olan kurkuminin antioksidan olduğu araştırmalarla ortaya konmuştur.

Nerede Yetiştirilir?

Zerdeçal, tropik bölgelerde hemen hemen dünyanın yer yerinde kuzeni zencefil kadar sık yetiştirilir. Zerdeçalın anavatanı Hindistan, zerdeçal yetiştirilen ülkelerin başını çekse de Asya’nın tamamı, Pasifik Adaları’ndaki ülkeler, hatta Karayipler ve Güney Amerika da zerdeçal yetiştirme oyununa dahil olmaya başladı.

Ayurveda kültüründe geleneksel olarak zerdeçal kullanımına izin verilir; Ayurvedik beslenmede zerdeçal, keskin hardal ve şeytantersi tozuyla birlikte bakliyat ve mercimek türlerinin kokusunu gidermek için kullanılır. Rendelenmiş taze zerdeçalın sadeyağda kavrulması, Hindistan’ın dört bir yanında karmaşık yemeklerin yapımında çoğunlukla ilk aşamadır.

Kuvvetli bir renk verici madde olarak zerdeçalın fiyatı düşüktür. Gıda boyası olarak hem de tekstil boyaları endüstrisinde kullanılan bir madde olarak çok büyük talep görür. Zerdeçal, Amerika’daki hot dog [sosisli sandviç] hardalına renk verir, ayrıca peynir çeşitlerinde, tereyağda, sayısız ezmede ve turşuda kullanılır. Hindistan’ın meşhur safran boyalı elbiseleri bile, boyama işlemini başlatmak için ilk aşamada çoğunlukla zerdeçal kullanılarak boyanır.

Kaynak: Kokulu Ot ve Baharat Ansiklopedisi – Tony Hill

İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
Zerde Nedir?
Zencefil Nedir?
Zencefilli Bal Kabağı Çorbası Nasıl Yapılır?
Bu Çorbalar Mikroplarla Savaşıyor!

*Yayına giren videolarımızdan haberdar olmak için Harbi Yiyorum Youtube kanalımıza abone olmayı unutmayın!