Lavanta Nedir Yemeklerde Nasıl Kullanılır?

Lavanta çiçeklerinin kokusu, baharat dünyasında rastladığım kadarıyla ya çok sevilen ya da nefret edilen kokulardan biri. Sizin hangi grupta olduğunuzu belirleyen fizyolojik bir özellik olabilir. Bazı kişilerin damağının, lavantayı hafif çiçekli bir tat olarak değil de, hoş olmayan sabunumsu bir tat olarak algıladığını gösteren epeyce kanıt var. Akşam yemeğine davet ettiğiniz misafirlerinizin yemeklerinize kattığınız Provence otlarından acımsı-ekşimsi bir lezzet almalarını beklerken ağızlarına sabun köpüğü doldurulmuş gibi hissettiklerini anlamanız moralinizi bozabilir. Lavantanın tadını sabuna benzetenler nüfusun yalnızca yaklaşık % 10’udur. Lavanta tadını nasıl algıladığınızı keşfetmek için bir deney yapın. İçine lavanta atılmış ve biraz tatlandırılmış limonata içmek, sıcak bir yaz günü lavanta tadını nasıl algıladığınızı anlamak için yapacağınız en etkili testtir.

Lavantanın anavatanı…

Lavanta genellikle, lavanta üretiminde lider olan güney Fransa’da o bölgenin mutfağının ayrılmaz bir parçasıdır, ayrıca ABD’nin batısına özgü yemek pişirilen pek çok yerde de lavanta mutfakta kullanılır. ABD’de kaliteli lavanta üretimi yapılan en yeni bölge Washington eyaletinin kuzeybatı köşesidir. Bu bölgede yetiştirilen lavantalar, Cascade Dağları’nın batısında lavanta yetiştirme mevsiminin görece kısa olması nedeniyle ilginç bir koku özelliği kazanır. Fransa’da yetiştirilen lavantalar ise daha keskin kokulu ve daha acımtraktır; ABD’de yetiştirilen lavantalar bitkinin alışılagelmiş çiçek kokusu özelliğine ek olarak tatlımsı bir kokuya sahiptir.

Amatör yetiştiriciler lavantanın çok sayıdaki alttürlerinden birini seçerek lavantalarını kendileri yetiştirip hasat ederlerse bu lavantanın kokusunun ve tadının çok daha etkileyici olduğunu göreceklerdir. Çiçeklerin çoğu için geçerli olduğu üzere, iklim ve toprak koşullarının lavanta mahsulünde belirgin etkileri vardır. Lavantayı, tatlı bir kokuda seviyorsanız mevsimin başında; keskin, kuru kokuda seviyorsanız mevsimin sonunda hasat edin ya da satın alın.

Gelelim lavantanın yemeklerde kullanımına…

Lavanta doğrudan etin üstüne ufalanıp serpiştirilebilir ama lavantanın kokusunun kuvveti belli olduğundan lavantayı öğütüp başka baharat çeşitleriyle karıştırarak kullanmanızı öneririm. Yine de bu minik mor çiçeklerin doğrudan yenmesi de zararlı değildir; olsa olsa ufalanmamış, bütün kalmış bir lavanta tomurcuğunu ısırdığınızda damağınızda uzaktan uzağa duyulan öteki tatları bastırır, o kadar.

Bir kat lavanta bir kat toz şeker olmak üzere lavantalı şeker hazırlarsanız, birkaç hafta içinde kurabiyelerinizde ve başka hamur işlerinizde kullanabileceğiniz lavanta kokulu şeker elde edersiniz. Bu kokulu şeker, çay saatinde ikram edeceğiniz demli çaya ve krema dolgulu çöreklere ayrı bir lezzet katacaktır. İçine lavanta ıslatılmış sade şeker şerbeti yapıp el altında tutabilirsiniz; bu şerbeti akşam vakti yapacağınız kokteyllere katabilirsiniz. Aslında Provence’ın yerlileri, yerel mahsullerini katarak çeşitli içkileri uzun zamandan beri yapmaktadırlar. ABD’deki kokteyl kültüründeyse lavanta, bardaki öteki içkilerde olmayan harika bir çiçek kokulu, muhteşem sek martini yapımında kullanılır. Bunun için cin ya da votka şişesine birkaç dal lavanta atıp birkaç gün beklettikten sonra süzün.

Lavantayı uygun miktardaki adi ardıç meyvesiyle birlikte dövüp kuzu etinin üstüne sürüyorum, böylece lavantanın tadı etin yağlı tadını hoş bir şekilde kesiyor. Kıymalı hamur işlerinin harcı olan kıyma ve kuru soğanı kavururken içine biraz lavanta katılırsa harcın tadı hafifliyor. Lavanta bu kıymalı harçta çiçek kokusu özelliğini çok iyi gösteriyor, özellikle de harca sek kırmızı şarap katılırsa lavantanın en klasik kokusu ortaya çıkıyor. Baharatlı pâte’den kokulu trüf çikolataya kadar Fransız mutfağının özelliğini taşıyan yiyecekler hazırlamak istiyorsanız bu etkiyi oluşturmak için lavantadan daha iyi bir malzeme bulamazsınız.

Kaynak: Kokulu Ot ve Baharat Ansiklopedisi

İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
Lavantalı Naneli Limonata Tarifi
Coronavirüs Salgınında Bağışıklık Sistemimizi Nasıl Güçlendiririz? – Prof.Dr. Hüseyin Nazlıkul Açıkladı
Limon Otu (Lemon Grass) Nedir?
Limon Otu Yaprağı Nedir?

*Yayına giren videolarımızdan haberdar olmak için Harbi Yiyorum Youtube kanalımıza abone olmayı unutmayın!