Kavut Nedir?

Kavut. Türk Dil Kurumu’na göre kavut; “Kavrulmuş ve dövülmüş tahıl ununa pekmez, şeker veya tatlı yemiş katılarak yapılan yiyecek.” olarak tanımlanmaktadır. Kavut, kavrulmuş buğdayın dövülerek un haline getirildikten sonra kızgın tavada tereyağı ile buluşmasıyla ortaya çıkan bir lezzettir.

Sütle bekletilmiş ve öğütülmüş kabuklu buğday unu ile tereyağının kavrulmasıyla üretilen Kavut; dovurcuk, kagut, gavut, pohin, kogut isimleriyle de bilinmektedir. Kavut üzerine pekmez, gül reçeli veya bal dökülerek, açık ekmek ile yenilmesi gelenektir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Van ili için tescillenen Kavut, Iğdır ve Doğu Karadeniz’de de sevilerek tüketilmektedir. 

İpekyolu güzergâhı üzerinde olması nedeniyle tarih boyunca yolcuların konakladığı mekânlara ev sahipliği yapan Van ilinde, halkın ağırlıklı olarak hayvancılıkla uğraşması nedeniyle üretilen otlu peynir, kaymak, bal, Murtuğa, tereyağı, cacık, kavut, gül reçeli, ilitme ve çörek başta olmak üzere pek çok ürünün sunulduğu bir Van kahvaltı kültürü oluşmuştur. Van Kahvaltısının olmazsa olmaz ürünlerinden birisi kavuttur.

Kavut Nasıl Ortaya Çıktı?

Van Kavutunun Urartular medeniyeti döneminde Van bölgesinde süren uzun savaşlar sırasında askerlerin beslenmesinde kullanıldığı ve günümüze kadar geldiği bilinmektedir. Van ilinde gerçekleştirilen 42 yıllık kazı çalışmaları sonucunda Urartu mutfağına yönelik önemli bulgular elde edilmiştir. Kazılarda Urartular tarafından Van’da buğday, mercimek ve nohut tarımının yapıldığı, kalelerin alt kısımlarında depolar bulunmuştur. Ayrıca 3 bin yıllık kavut kalıntısının ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Bu yemek bölgenin en eski yemeklerinden biri olup, 16. yüzyılın sonlarında Şeref Han, 17. yüzyıl sonlarında da Van ve Bitlis’e gelen Evliya Çelebi dağlık bölgelerde halkın darıdan yapılan kavut yediğini yazmıştır. Evliya Çelebi, yörede “pohin” olarak da adlandırılan yemeği şu şekilde anlatmıştır: “Süt, darı ve tereyağı ile pişirilen bu yemek oldukça lezzetlidir ve her konuğa ikram edilmektedir.”

Bu yazımda sizlere kavut yemeğinin hikayesini anlatmaya çalıştım. Lezzetlerin ortaya çıkış hikayelerini anlatmaya harbiyiyorum.com üzerinden devam edeceğim. Ortaya çıkış hikayelerini merak ettiğiniz lezzetleri “hikayeliyemekler” instagram sayfamdan sorabilir ve geçmiş paylaşımlarımı inceleyebilirsiniz. Takipte kalın…  

Alper Buldu
Instagram: @hikayeliyemekler