Şırdan Nedir? Hayvanın Neresidir ve Nasıl Yapılır?

Şırdan, özellikle Adana mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden biri olan ve sakatat sevenlerin tutkuyla tükettiği özel bir yemektir. Adana’da “şırdan dolması” olarak da bilinir ve genellikle gece saatlerinde tüketilir.

*Güncelleme: Bu yazı 5 Şubat 2025 tarihinde güncellenmiştir.

Şırdan Hayvanın Neresidir?

Geviş getiren hayvanların, özellikle koyunların, mideleri dört bölümden oluşur:

1. İşkembe (Rumen)
2. Börkenek (Retikulum)
3. Kırkbayır (Omasum)
4. Şırdan (Abomasum)

Şırdan, bu bölümlerden sonuncusu olan abomasumdur. Yani, koyunun midesinin dördüncü kısmıdır ve her koyunda bir adet bulunur.

Şırdan Nasıl Yapılır?

Şırdanın hazırlanışı titizlik ve ustalık gerektirir:

1. Temizleme: Şırdan, öncelikle iç ve dış yüzeyi iyice temizlenir. Bu aşama, yemeğin lezzeti ve hijyeni açısından kritiktir.
2. İç Harcın Hazırlanması: Pirinci, ince doğranmış soğan, salça, tuz, karabiber, kimyon ve pul biber gibi baharatlarla karıştırarak iç harç hazırlanır.
3. Doldurma: Hazırlanan iç harç, şırdanın geniş kısmından dikkatlice doldurulur. Açık olan uç kısmı, iç harcın dışarı çıkmasını önlemek için genellikle kalın bir iplikle dikilir.
4. Pişirme: Doldurulan şırdanlar, geniş bir tencerede su eklenerek haşlanır. Pişirme süresi, şırdanın yumuşaklığına bağlı olarak değişir.

Şırdan Nasıl Yenir?

Pişirilen şırdanlar, servis edilirken üzerine bolca kimyon serpilir. İsteğe bağlı olarak pul biber ve limon da eklenir. Şırdan, elde tutulup iç kısmındaki dolgu ve etli kısım birlikte tüketilir.

Şırdanın Lezzeti Nasıldır?

Şırdanın tadı, iç harcındaki baharatların ve pirincin lezzetiyle birleşir. Dış kısmı yumuşak ve hafif yağlı bir dokuya sahiptir. Daha önce mumbar veya kokoreç gibi sakatatları sevenler için şırdan da benzer bir lezzet sunar.

Şırdanın Kalorisi

Bir porsiyon şırdan, yaklaşık 200 kalori civarındadır. İçerdiği pirinç ve et miktarına göre kalori değeri değişebilir.

Şırdan ve Mumbar Arasındaki Farklar

Şırdan ve mumbar dolması, sıkça karıştırılan iki farklı sakatat yemeğidir:

• Mumbar Dolması: Koyunun kalın bağırsağının iç harçla doldurulmasıyla yapılır.
• Şırdan Dolması: Koyunun midesinin dördüncü bölümü olan şırdanın doldurulmasıyla hazırlanır.

Her iki yemek de benzer şekilde hazırlanır ancak kullanılan sakatat bölümleri farklıdır.

Şırdanın Popülerliği

Özellikle Adana’da çok popüler olan şırdan, gece geç saatlerde tüketilen bir sokak lezzetidir. Adana dışında da tanınmaya başlamış ve farklı şehirlerde de şırdancılar açılmıştır.

Eğer farklı ve lezzetli bir deneyim arıyorsanız, şırdanı mutlaka denemelisiniz. Özellikle Adana’ya yolunuz düşerse, bu eşsiz lezzeti yerinde tatmanızı öneririz.

İşkembe Dolması mı, Şırdan mı?

Ancak Şırdan’ın İşkembe’den sonra bu denli meşhur olmasının nedeni elbette bu muzip görüntüsünün yanı sıra lezzeti. Genelde içine İşkembe Dolması ile aynı malzemeler doldurulur; pirinç, kıyma, soğan ve baharat. Sonra da her dolmaya yapıldığı gibi suda haşlanır… Ancak garip görüntüsü nedeniyle iç dolgusu da farklı sanılır. Geniş kısmının altı kalınca bir iple dikilir ve böylece iç dolgusunun dışarı taşması engellenir.

Özellikle Adana’lılar tarafından sahiplenilmiş bu özel sakatat yemeğini İstanbul’da sayılı yerde bulabilirsiniz. Mesela bunlardan biri de İstiklal Caddesi’ndeki Murat Kelle Paça‘dır. Bir diğeri de Ataşehir’de 01 Adanalı Şırdancı Yekta‘dır.

Genelde üzerine bolca kimyon, isteğe göre pul biber dökülüp, limon sıkılarak afiyetle (yemesini bilenler tarafından) yenir. Ayrıca alkol alımı sonrası işkembe çorbası ile aynı şifayı sağlarken, alkolden önce yiyen kişilerin de sarhoş olmasını engeller.

Şırdan’ın lezzeti kokoreçe yakındır. Kokoreç seven biri Şırdan’ı da sevecektir. Hatta ızgarası yapılsa kokoreçle aynı lezzeti verecektir. Yine de bu hali ve görüntüsü ile Şırdan, tam bağımsız ve “Hür General” bir sakatat yemeğidir. Yanında da Adana Şalgamı iyi gider.

*Sizin de şırdan hakkında (ya da nerelerde yenilebileceği hakkında) söylecekleriniz varsa lütfen bu yazının altına yorum yazmayı unutmayın!

Şırdan ile ilgili aşağıdaki yazılarımız da ilginizi çekebilir;

• İstanbul’un En İyi Şırdancıları
• Adana’nın En İyi 7 Şırdancısı
• Mumbar Dolması Nedir? Lezzetin Tarihi ve Ev Yapımı Tarif Rehberi
• İstanbul Ataşehir’de Şırdan Nerede Yenir?

---

*Harbi Yiyorum WhatsApp Kanalı açıldı, hemen siz de katılın.