İran Mutfağı Nedir? Bir Bakışta İran Mutfağı

İnsan uygarlığının başlamasından bu yana, İran’ı istila eden her halk kendi geleneklerini, inançlarını fikirlerini ve yiyeceklerini de İran’a taşıdı. Eski Babilliler, Asurlar, Persler, Yunanlılar, Romalılar ve Türkler, İran kültürü, mutfağı ve İran yemekleri üzerinde etkisi olan gruplardan sadece birkaçı.

İran mutfağı, Orta Doğu’daki en lezzetli ve taze mutfaklardan biridir. Kırmızı etin sıklıkla kullanıldığı İran mutfağında, deniz ürünleri oldukça az tüketiliyor. Tatlı ve ekşiyi bir arada tadabileceğiniz zıt lezzetler bulunuyor. Pirinç başta olmak üzere tahıllar, meyve ve sebze ağırlıklı bir mutfaktır. Genelde et ve sebze karışık bir şekilde güveçte pişirilir.

İran’ın en temel besini pirinçtir. Uygun fiyatlı ve kolay temin edilebilir olması sebebi ile çok sık kullanılır. İran’da pirinç ile hazırlanabilecek sonsuz çeşitte yemek vardır. Safranlı pilav bunların başında gelir. İran geleneksel yemekleri Heimeh, Hormeh güveçleridir.

Ayrıca Chelo ve Polo da popüler yemekler arasındadır. Bütün yemekler pilav ile sunulur. İran mutfağında çorbaları doyurucudur. Güveçlerde olduğu gibi çorbalara da sebze ile zenginleştirilir.

En meşhur çorbası Abgoosht dedikleri koyun eti ve nohuttan yapılan çorbadır. Çorbalar direkt kaseden içilir, kaşık kullanılmaz. Yemeklerin hepsinde genellikle safran kullanılır.

“İran mutfağında safranın yeri özeldir.”

Ekmeğin sofradan hiç eksik olmadığı İran, yassı ve kabarık ekmek çeşitleri açısından oldukça zengindir. “Naan” olarak adlandırılan ekmek çeşitleri arasında taftoon, barbari ve lavaş gibi düz ekmeklerin yanı sıra üzüm suyundan yapılan doshab , içerisinde biraz şeker bulunan ve özellikle kahvaltılarda yenilen shirmal gibi pek çok ekmek çeşidi var.

İran’da tatlılarda portakal ve gül suyu yoğunlukta kullanılıyor. Safranlı ve gül suyu ile yapılan dondurmaların yanı sıra baklava, helva ve pirinçten yapılan kurabiyeler de bolca tüketiliyor. İran’ın en popüler tatlıları arasında zulbia, bamieh ve gush-e Fil yer alıyor.

İran Mutfağında eski Yunan tıbbından geldiği düşünülen bir yemek sistemi vardır. Etler, tatlılar ve patlıcan sıcak yemek sayılırken; balık, yoğurt, salatalık soğuk olarak sınıflandırılır. Soğuk sıcak dengesini ayarlayarak öğünlerini seçerler. Genellikle ekmek, pirinç ve et gibi özel hazırlanmış İran yemekleri servis edilir. Yemekten sonra çay eşliğinde tatlılarını yerler. Özel davetlerde helva ve baklavayı muhakkak sofralarına koyarlar.

Çay Türkiye’de olduğu gibi İran’da da ulusal içecek olarak kabul görülüyor. Yine aynı şekilde papatya, zencefil, safran, gül, yasemin gibi bitkilerden de sağlıklı çaylar yapılıyor.

İran’da içki içmek yasak olduğu için alkollu içki bulunmamaktadır. Biralar ise alkolsüz. Bu nedenle yemeklerde daha çok soğuk içecekler tercih ediliyor. Geleneksel içeceklerin başında ise duğ geliyor. Duğ yoğurt, kuru nane, su veya sodadan yapılıyor.

Burhan Coşkun
Instagram:@gastronomikterim

İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
Hollanda Mutfağı Nedir? Bir Bakışta Hollanda Mutfağı
İngiliz Mutfağı Nedir? Bir Bakışta İngiltere Mutfağı
Alman Mutfağı Nedir? Bir Bakışta Alman Mutfağı
Rus Mutfağı Nedir? Bir Bakışta Rusya Mutfağı
İtalyan Mutfağı Nedir? Bir Bakışta İtalya Mutfağı
Hint Mutfağı Nedir? Bir Bakışta “Hindistan Mutfağı”